ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : فرهنگ بازیگران سینمای ایران

متولد: 1303 تهران. تحصیلات: دیپلم، پیش پرده‏خوانى و بازى در تئاتر 1322، مهاجرت به اهواز 1332 و فعالیت مجدد از 1342، فعالیت در رادیو و دوبله 1342، فعالیت در تلویزیون. شروع بازیگرى: ماجراى زندگى (1333)
عمده‏ى فیلمها:
شیرین و فرهاد (1349)، میوه‏ى گناه (1349)، جنجال عروسى (1349)، فریاد (1350)، شراره (1350)، بابا شمل (1350)، قلندر (1351)، فرار از زندگى (1351)، مطرب (1351)، قایقرانان (1351)، نانجیب (1351)، جعفر جنى و محبوبه‏اش (1352)، تنها و گلها (1352)، موسرخه (1353)، خانه خراب (1354)، مردى كه زیاد مى‏دانست (1363)، نادر مى‏تواند (كوتاه- 1364)، مدرك جرم (1364)، اتوبوس (1364)، معما (1365)، ماموریت (1365)، جدال در تاسوكى (1365)، در انتظار شیطان (1366)، ارثیه (1367)، تا غروب (1367)، گراند سینما (1367)، صنوبرهاى سوزان (1368)، خانه خلوت (1370)، ناصرالدین شاه (1370)، راه و بیراه (1371)، یكبار براى همیشه (1371)، بلندیهاى صفر (1372)، كلاه قرمزى و پسرخاله (1373)، حشره شانس (1373)، عروسى خون (1373)، خانه‏ى پدرى (1373)، پاكباخته (1374)
سال 1303 شمسى بود كه مرتضى احمدى در یكى از محلات جنوب شهر تهران، در یك خانواده‏ى مذهبى دیده به جهان باز كرد. در آن روزگار جنوب شهر تهران محل زندگى داش‏مشدى‏ها و لوطى‏ها و تقریباً پهلوانان بود كه این گروه خود را حامى ضعیفان و اهل محل خود مى‏دانستند و موسیقى مخصوص به خودشان داشتند كه «غزل» مى‏نامیدند و با صداى خوش در مایه‏هاى دشتى و سه‏گاه مى‏خواندند كه آن را كوچه‏باغى و بنابه گفته‏ى موسیقى‏دانان بیات تهران گفته مى‏شد. كه در رأس آنان شخصى بود از بچه‏هاى پامنار به نام «ابراهیم غزل‏خوان» كه بسیار در این نوع خوانندگى استاد و سبك و شیوه‏ى خاصى داشت و یكى از غزل‏خوانان مشهور تهران به شمار مى‏رفت و هرچندگاه در قهوه‏خانه‏هاى آن زمان كه مركز تجمع اینگونه افراد بود مردم دور هم جمع مى‏شدند و به غزل‏خوانى با اشعارى بسیار نغز و شیوا مى‏پرداخت و چون فرستنده‏ى رادیویى در كار نبود كه بشود از طریق آن موسیقى را به گوش مردم رسانید لذا موسیقى و آواز مردم بیشتر همین نوع خوانندگى بود كه مرتضى احمدى هم سخت تحت تأثیر آن قرار گرفت و به زمزمه و خواندن نزد خود گاه‏گاهى ادامه مى‏داد. مرتضى احمدى، پس از گذراندن دوران تحصیلى دبستان وارد دبیرستان شرف شد و از سال دوم دبیرستان كارهاى هنرى و ورزشى خود را آغاز كرد و در سال 1321 در تئاتر فرهنگ شروع به فعالیت‏هاى هنرى نمود و با خواندن ترانه‏هاى فكاهى كه رهبرى نوازندگان آن با زنده‏یاد حسن رادمرد بود آغاز خوانندگى كرد، نوازندگان بزرگ آن زمان مرحوم وزیرى‏تبار (قره‏نى)، میردادیان (ترمپت) و حسن رادمرد (پیانو) بودند كه وى همكارى خود را با این اساتید شروع و ادامه داد.
از آنجایى كه خواندن ترانه‏هاى فكاهى و به اصطلاح پیش‏پرده مورد توجه شدید تماشاچیان بود خیلى زود شهرت وى دهان به دهان گشت تا به گوش پدر وى رسید و چون پدرش با كارهاى هنرى و خواندن مخالف بود، او را از این كار منع و مرتضى را تحت فشار و ناراحتى‏هاى مختلف قرار داد تا دست از خواندن بكشد ولى وى عاشق هنر خود بود و به خوانندگى ادامه مى‏داد تا این كه، پدر او را از خانه و كاشانه طرد كرد.
از این زمان به بعد مرتضى احمدى مردانه از خواسته‏ى بحق خود كه همان هنر خواندن و بازى‏گرى بود دفاع و با ناملایمات زندگى پنجه در پنجه افكند و مبارزه كرد تا موفق شد شیرینى پیروزى و موفقیت را خیلى زود به كام خود كشد.
از طرفى مرتضى احمدى چون از كودكى شدیداً تحت تأثیر مرحوم جواد بدیع‏زاده بود، به سوى ترانه‏هاى سنتى جذب و در سال 1323 با تشویق حسن رادمرد و اصغر تفكرى كه خود را مدیون آنها مى‏داند خواندن «غزل»، «كوچه‏باغى» و با بهتر بگویم «بیات تهران» را كه از مرحوم بدیع‏زاده آموخته بود و مى‏رفت تا این نوع موسیقى رفته‏رفته فراموش شود، دوباره به اوج خود رساند و وى را در اجراى این برنامه‏ها مرحوم حسینقلى طاطائى با ویولن همراهى مى‏كرد.
در سال 1322 بود كه ترانه‏ى معروف «گل‏پرى‏جون» را كه پس از ترانه‏ى «مبارك‏باد» معروف‏ترین و پراجراترین ترانه‏هاى ایران بود، خواند و با اجراى همین ترانه به اوج شهرت رسید كه پى‏آمد آن دعوتى بود كه رادیو تهران از وى جهت اجرا و خواندن به صورت زنده به عمل آورد و پس از آن سال‏هاى زیادى در رادیو برنامه‏هاى تئاتر و خواندن ترانه‏هاى مختلف را عهده‏دار گردید و از سال 1342 به بعد با اركسترهاى مختلف رادیو بخصوص گروه نوازندگان شما و رادیو همكارى مكرر خود را ادامه داد.
همانطور كه در بالا اشاره شد، به علت علاقه شدیدى كه به ترانه‏هاى سنتى (روحوضى) داشت و سال‏ها با آن مأنوس و با آن خو گرفته بود، تا آنجا كه در توانش بود آنچه را كه به نام ضربى خوانده مى‏شد اجرا و به اوج رسانید كه نمونه‏ى شاخص آن در فیلم «حسن كچل» به كارگردانى على حاتمى بود.
متأسفانه بعد از مرتضى احمدى هنوز هنرمندى به طور جدى این هنر و حفظ و اشاعه‏ى آن را كه از هنگ مردم كوچه و بازار و سنت آنان سرچشمه گرفته دنبال نكرده و با پراكنده شدن بچه‏ها و مردم اصیل تهران و گم شدن فرهنگ خاص جنوب شهرى بیم آن مى‏رود كه این نوع موسیقى و خواندن به فراموشى سپرده شود. البته مرتضى احمدى، پس از چندین سال تلاش قسمت اعظم ترانه‏هاى روحوضى را كه مربوط به یك قرن مى‏باشد جمع‏آورى و آماده‏ى به چاپ رسانیدن است كه به صورت كتابى مدون درآید.
مرتضى احمدى در سال 1328 تعداد پنج صفحه براى كمپانى هیزمسترویس انگلیسى اجرا و ضبط كرد كه هنرمندان نوازنده‏ى آن عبارت بودند از شادروانان مرتضى‏خان محبوبى، موسى‏خان معروفى، ابراهیم‏خان منصورى، حسین تهرانى، وزیرى‏تبار و... گویا دو صفحه‏ى این آهنگ‏ها در آرشیو رادیو باشد.
مرتضى احمدى در دوران فعالیت‏هاى هنرى خود بیش از چهارصد ترانه ضربى و یكصد و پنجاه ترانه فكاهى خوانده كه متجاوز از دوسوم آن در آرشیو رادیو موجود مى‏باشد و در بسیارى از فیلم‏هاى ایرانى و نمایشنامه‏ها شركت كرد و به طور كلى خواننده، بازیگر تئاتر و سینما و سمت گویندگى و دوبله‏ها را به عهده داشت و از این طریق به فرهنگ و هنر وطن خود، ایران كمك شایان توجهى نموده است.
از نمایشنامه‏هاى عمده‏ى وى مى‏توان از: عروسكى فیگارو، مریض خیالى، مشدى عباد، هزار و یك شب، خسیس نام برد و از فیلم‏هاى وى در سینما باید از فیلم‏هاى: «ماجراى زندگى»، «میوه گناه»، «شیرین و فرهاد»، «جنجال عروسى»، «فریاد»، «شراره»، «نانجیب»، «قلندر»، «فرار از زندگى»، «قایقرانان»، «مطرب»، «جعفر جنى و محبوبه‏اش»، «تنها و گل‏ها»، «خانه‏خراب»، «مردى كه زیاد مى‏دانست»، «مدرك جرم»، «اتوبوس»، «معما»، «جدال»، «تاسوكى»، «مأموریت»، «در انتظار شیطان»، «گراند سینما» نام برد. مرتضى احمدى علاوه بر پیش پرده‏خوانى قطعات فكاهى و ضربى (ریتمیك) و بازى در تئاتر و سینما در سریال‏هاى متعدد تلویزیونى نظیر: «تك مضراب»، «هردم‏بیل و هردم‏كلنگ»، «چنگك»، «سلطان صاحبقران»، «بخش چهار جراحى» و «آینه» شركت فعال و چشم‏گیر داشته و هم‏اكنون با شركت در فیلم‏ها و سریال‏هاى مختلف و خواندن بعضى از ترانه‏ها در برنامه‏هاى رادیو به فعالیت‏هاى هنرى خود ادامه مى‏دهد.